La 7-n de julio ni denove frumatene lasis la bazejon por veturi ekskursi en la fabela Paleĥ. Paleĥ estas urbeto de Ivanova provinco, kiu apartenas al la urboj de la Ora Ringo de Rusio. La urbon trafluas la rivero kun la bela nomo Paleŝka, kaj loĝantoj de la urbo nomas sin paleŝanoj. Paleĥ estas la hejmlando de fabela fajrobirdo, kiu pavas sur la blazono kaj flago de la urbo, pentrita en la tradicia por la paleĥa laka miniaturo stilo: orkolore sur la nigra fono. Ĝusta dato de fondiĝo de la urbo ne estas konata, oni opinias, ke ĝi ekzistis jam antaŭ la ХV-a jarcento.

Nia ekskurso komenciĝis de la Krucaltiga katedralo. La templo estas konstruita en la ХVII-a jarcento je la mono de ĝia paroĥonaro, ĝia arkitekto estis Jegor Dubov. Bela kvinkupola preĝejo ligiĝas per preĝeja perono kun la kampanilo en la formo simila al pavilono. Internaj muroj de la preĝejo estas riĉe kovritaj per freskoj de paleĥaj majstroj. La sesetaĝa ikonostazo estas ornamita en rokoko-stilo kaj kovrita per ortavolo. En la sovetia tempo, en la epoko de religipersekuto, la templo estis transdonita al la Ŝtata muzeo de paleĥa arto, kaj nur tio helpis savi la katedralon de la detruo.

Post tio ni vizitis la Ŝtatan muzeon de paleĥa pentroarto, kiu estis fondita en la 1934-a jaro, kaj en ĝia organizado aktive partoprenis la verkisto M. Gorjkij, kiu mem neniam estis en Paleĥ. La muzea komplekso konsistas el pluraj partoj, el kiuj laste malfermita estis la muzeo de ikonoj. Multaj scias la urbon antaŭ ĉio kiel centron de fama paleĥa laka miniaturo. Sed pri laka miniaturo oni komencis okupiĝi ĉi tie nur post la revolucio de la 17-a jaro, kiam ne eblis plu okupiĝi pri ikonpentrado, pri kiu deantikve estis fama la urbo. En la ekspozicio de la muzeo de ikonoj multas vere antikvaj paleĥaj ikonoj. Tiu metio destingiĝis ĉi tie per aparta fajneco kaj uzado de ora farbo por vestpentrado de sanktuloj. Kiam la ikonpentrado iĝis ne aktuala, plej bonaj pentristoj de Paleĥ kreis fenomenon de paleĥa laka miniaturo, kiu famiĝis en la tuta mondo. Ekspozicio de la muzeo de laka miniaturo komenciĝas de vitrinoj, kiuj rakontas pri materialoj, uzataj de paleĥaj pentristoj, pri teknologio de farado de artaĵoj el papermaĉaĵo. En sekva salono estas prezentita kreado de la fondintoj de paleĥa laka miniaturo: I. Golikov kaj aliaj. Kaj kompreneble multas belaj eksponaĵoj de laka miniaturo mem. Sur la diversaj artaĵoj el muldokartono pentristoj sur la nigra fono pentris kiel bildojn el famaj rusaj fabeloj, tiel ankaŭ diversajn historiajn momentojn.

Al la muzea galerio apartenas ankaŭ la domo-muzeo de I. Golikov, muzeo-skulptejo de N. Didikin kaj domo - muzeo de P. Korin, kaj ni vizitis ĉiujn tri. I. I. Golikov estis fondinto de paleĥa laka miniaturo kaj unu el la plej talentaj kaj elstaraj lokaj pentristoj. Lia domo-muzeo funkcias ekde 1968. En unu el ĝiaj ĉambroj estas prezentitaj nemultaj personaj aĵoj de la pentristo kiel lia skribotablo, bretaro kun libroj, liaj lito kaj seĝoj; en alia ĉambro troviĝas materialoj, kiuj rakontas pri la lanĉo kaj evoluigo de paleĥa pentroarto. Ĉi tie eblas vidi ankaŭ unikajn fotojn de la antikva Paleĥ. Inter eksponaĵoj de la muzeo estas rara, eldonita en la 1934-a jaro, libro “Kanto pri la militiro de Igor” (“Slovo o polku Igoreve”) kun la ilustraĵoj de I. Golikov.

Al mi tre plaĉis domo-skulptejo de elstara paleĥa skulptisto N. Didikin. En tiu ĉi malgranda metiejo estis kreitaj skulptaĵoj de Andrej Rubljov, A. Puŝkin, L. Tolstoj, A. Blok, D. Bajron, S. Raĥmaninov kaj multaj aliaj famaj personoj. Ekspozicio de la muzeo konsistas el pli ol 100 laboraĵoj de la skulptisto, kiujn li mem heredigis al la paleĥa muzeo. En la teritorio, kiu ĉirkaŭas la metiejon, situas pomuja ĝardeno kaj ĉi tie ankoraŭ kreskas abioj kaj tilioj, kiujn plantis mem Didikin. En la galerio ĉiujare okazas festivalo “Jabloĉnij Spas” (“Festo de la Transfiguriĝo de nia savanto Jesuo Kristo”), kiun partoprenas multaj kulturagantoj.

Kaj certe maleblas, estante en Paleĥ, ne viziti domon-muzeon de la vaste konata en Sovetunio kaj Rusio pentristo Pavel Korin. Tien ni devis piediri eble dum kvarono da horo. Ŝajnas nelonge… sed dum ni iris tien, nin “kovris” subite komenciĝinta fulmotondra pluvego. Niaj ombreloj restis en la buso, tial la muzeon ni atingis jam malsekaj kaj tre ĝojis kaŝi nin tie de la forta pluvo. La domo estas la plej malnova en Paleĥ, konstruita en la 1860-aj jaroj. P. Korin zorge konservis tiun antikvan domon de sia avino, la meblaron kaj aĵojn, kiujn uzis liaj praŭloj kaj heredigis ĉion, kune kun la unika ikonokolekto, al sia kara urbo. La muzeo estis fondita en la domo post pli ol 100 jaroj. Verda ĉambro de la domo estas dediĉita al ikonpentra arto. En la pentrejo troviĝas pentrostablo, objektoj, kiuj estis bezonataj al la pentisto dum lia laboro, kaj ankaŭ liaj etudoj. Tria halo prezentas monumentan pentroarton kaj skizojn de P. Korin por dekoracioj de metroostacioj en Moskvo.

En miaj rememoroj pri ĉiuj niaj ekskursoj Paleĥ restas kiel pitoreska makulo, koagulaĵo de absoluta arto. Eĉ ni ĉiuj, kiuj venis ĉi tien por “kure-kure” rigardi ĉion, povis percepti la ĉarmon de malgranda urbeto, kies tuta historio estas ligita kun la pentroarto. Kaj valora atmosfero de la mirinda pentrista urbo emigis nin malrapidigi la paŝojn, iom resti kaj daŭrigi la momentojn de la vidado kaj ĝuado. Sed la buso jam atendis nin kaj, aĉetinte malgrandajn memoraĵojn en la butiko, ni veturis reen al nia bazejo.

Post la tagmanĝo mi vizitis la prezentaĵojn, kiuj estis speciale preparitaj por la lernatoj de la A2-nivela kurso, laŭ temoj de la lecionoj, kiujn ili havis. Vespere okazis ankoraŭ unu agrabla programero – la koncerto de muzik-bando “Ekvinokso” (en la konsisto: Andrej Obrezkov,  Valerij Vorobjov, Aleksandr Osokin, Evelina Sokolova). Mi tre ŝatas ĉi tiun grupon kaj delonge atendis ilian koncerton. Jam la duan someron mi vidas dum RET-oj, kiel deligente preparas la muzikstoj de la grupo sian programon, kiom multe ili provludas, kaj tio elvokas mian grandan estimon al ilia krea laboro. “Ekvinokso” ne disrevigis min ankaŭ ĉi-foje! Bele sonis jam konataj al mi kaj ŝatataj de mi kantoj, sed ĝojigis ankaŭ pluraj novaj kantoj de la grupo. Mi dankas la muzikistojn, kiuj donacis al mi tiuvespere tiom da plezuro! La sola bedaŭro, kiu aperis, estis pri tio, ke ĉio (la koncerto) tre rapide finiĝis.

En plena eŭforio de agrablaj impresoj kaj pozitivaj emocioj de la tuta tago mi iris dormi kaj longe ne povis endormiĝi :)